Wydawca treści Wydawca treści

Rys historyczny

Od zarania dziejów tereny obecnego nadleśnictwa Różanna związane są nierozerwalnie z lasem i leśnictwem. Gospodarka leśna prowadzona jest i była tu zawsze w sposób racjonalny. odpowiedzialny i

     Do początków organizacji państwa polskiego większość naszego obszaru pokryta była lasami, aczkolwiek należy stwierdzić, że już około 2500 lattemu rozpoczął się okres lasu związany z działalnością człowieka (głównie w dolinie Brdy). 

Okres masowego osadnictwa oraz związanych z tym wylesień na masową skalę rozpoczął się przede wszystkim w XII/XIII w. W nieco późniejszym okresie wiązało się to z powstaniem cysterskiego klasztoru byszewskiego (przybycie pierwszego konwentu cysterskiego do Byszewa w latach 1250-1257). Pierwotnym uposażeniem klasztoru otrzymanym od fundatora Mikołaja, skarbnika kujawskiego były m. in. wsie Byszewo, Tryszczyn, Salno, oddzielone pasmem lasów od biskupiego Osielska a w 1288 r. klasztor nabył w drodze zamiany z biskupem włocławskim wieś Smeysze - tak do 1368 r. zwano Koronowo (biskup otrzymał dobra Dobrcz); do 1315 r. klasztor nabył 21 posiadłości ziemskichz lasami) m. in. Stronno.

       

Ogólnie należy stwierdzić, że do XII w. większość dóbr omawianego obszaru stanowiła własność książęcą, później w drodze nadań część z nich przekazano biskupowi włocławskiemu i klasztorowi cysterskiemu.

       

W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. cały omawiany obszar włączono do monarchii pruskiej, a zrabowane dobra królewskie i kościelne przejął rząd pruski. Okres rozbiorów państwa polskiego jest okresem początków zorganizowanego gospodarstwa leśnego jako oddzielnej gałęzi gospodarki.

Po II rozbiorze Polski rząd pruski nakazał na zrabowanych ziemiach odłączenie w byłych dobrach narodowych lasów odgruntów rolnych, przekazanie ich pod oddzielną administrację oraz odpowiednie ich zagospodarowanie. Oznaczało to zorganizowanie gospodarstwa leśnego jako oddzielnej gałęzi gospodarki. Podobnie postąpiono po III rozbiorze. Edykt z 1799 r. nakazywał pomiar wszystkich zajętych lasów z uwzględnieniem ich stanu oraz wielkości kierunków i obciążeń serwitutowych W 1805 r. dla Pomorza Gdańskiego, Kujaw i Okręgu Nadnoteckiego wydano'Porządek leśnictwa i łowiectwa'.

Od 1815 r. w regencji bydgoskiej, w skład której wchodził omawiany obszar, istniał wydział w kolegium regencyjnym dla podatków pośrednich, domen i lasów. O obecnym wyglądzie lasów nadleśnictwa z bezwzględnie dominującą sosną zadecydowało preferowanie od końca XVIII wieku monokultur sosnowych.

 

Obręb Różanna      

 

Początki Nadleśnictwa Różanna jako odrębnej jednostki administracyjno-gospodarczej sięgają końca XVIII w., na co wskazują dane z archiwów państwowych w Polsce i Niemczech, w tym zachowana kopia mapy z 1848 roku, zawierająca informację o pomiarach lasu w latach 1795-96 oraz aktualizacji w latach 1841-42 roku. Wiadomo także, że na okres 1860–1870 opracowano dla nadleśnictwa plan gospodarczy. Według szczątkowych informacji plan taki opracowano na okres 1860–1870, a kolejny na stan 1894 r.

Po powrocie omawianego obszaru w granice II Rzeczypospolitej gospodarkę leśną w okresie bezpośrednio powojennym prowadzono na podstawie ustawodawstwa pruskiego i pruskich planów gospodarczych. Lasy omawianego obszaru stanowiły odtąd polską własność państwową i tworzyły Nadleśnictwo Różanna. Kolejny, jedyny w okresie międzywojennym plan powstał w roku 1924.

Bezpośrednio po II Wojnie Światowej gospodarkę prowadzono na podstawie tzw. przybliżonej tabeli klas wieku. Kolejne plany gospodarcze były wykonane kolejno na lata 1949-59 (prowizoryczny), 1963-73 (definitywny), 1973-85 (I rewizja), 1985-94 (II rewizja), 1996-05 (III rewizja). Niniejszy plan został wykonany w ramach IV rewizji urządzania lasu na lata 2006-2015.

Siedziba Nadleśnictwa Monkowarsk (Rosengrund) w Różannie była także siedzibą późniejszego, funkcjonującego po odzyskaniu niepodległości Nadleśnictwa Różanna.

Od chwili zorganizowania gospodarstwa leśnego do chwili obecnej dominującym sposobem zagospodarowania jest sposób zrębowy, a dominującym sposobem odnowienia – odnowienie sztuczne poprzez sadzenie (rzadko siew).

Największe szkody w lasach obecnego obrębu Różanna powodowały gradacje szkodliwych owadów oraz pożary:

-  gradacja sówki choinówki w latach: 1837, 1867, 1923–1924, 1932 (z wycięciem około 600 ha),

-  gradacja barczatki sosnówki w latach: 1916–1918 (wycięto około 400 ha),

-  gradacja brudnicy mniszki w latach: 1948–1949, 1958–1959, 1979–1981,

-  większe pożary w 1900 i 1920 r. 

 

Obręb Stronno     

Początki funkcjonowania odrębnej jednostki administracyjno-gospodarczej na omawianym obszarze sięgają początków XIX wieku, kiedy to w 1817 r. z lasów zakonu Cystersów utworzono Nadleśnictwo Jachcie obejmujące obszar dzisiejszego obrębu Stronno bez leśnictwa Pólko. W 1868 r. na podstawie decyzji władz pruskich z części Nadleśnictwa Jachcice powstaje Nadleśnictwo Stronno. W jego skład, oprócz tzw. Lasów Stronnowskie (1855 - Forst Stronnau) weszło również leśnictwo Pólko z Nadleśnictwa Świekatówko. W 1909 r. odłączono ponad 552 ha i przekazano do Nadleśnictwa Żołędowo. Ponownie powierzchnię tę włączono do Nadleśnictwa Stronno w okresie międzywojennym w trakcie opracowania definitywnego planu urządzenia lasu w 1925 r.

 

    

Po zakończeniu II wojny światowej podobnie jak w byłym Nadleśnictwie Różanna gospodarkę prowadzono na podstawie tzw. przybliżonej tabeli klas wieku. Kolejne plany gospodarcze były wykonane kolejno na lata 1947-57 (prowizoryczny), 1958-68 (definitywny), 1968-78 (I rewizja), 1978-86 (dostosowawczy po połączeniu obrębów), 1986-95 (II rewizja), 1996-05 (III rewizja). Niniejszy plan został wykonany w ramach IV rewizji urządzania lasu na lata 2006-2015.

Większe zmiany powierzchniowe nastąpiły w okresie bezpośrednio powojennym, gdy upaństwowiono lasy prywatne m. in. lasy parafii katolickiej byszewskiej oraz tzw. Księży Las i lasy pomajątkowe, a w okresie późniejszym poprzez przekazanie gruntów Zakładom Energetycznym w Bydgoszczy i przejmowanie gruntów od PFZ.

Podobnie jak w obecnym obrębie Różanna podstawowym sposobem zagospodarowania był i jest zrębowy sposób zagospodarowania z odnowieniem sztucznym. 

Podobnie jak w obrębie Różanna największe szkody w lasach obecnego obrębu Stronno powodowały gradacje szkodliwych owadów oraz pożary:

- gradacja strzygoni choinówki w latach: 1836–1837, 1893–1894, 1924,

- gradacja barczatki sosnówki w latach: 1876, 1893, 1901, 1916–1918,

- gradacja brudnicy mniszki w latach: 1957, 1978–1982,

- pożary lasów w latach: 1812 (wycięto około 500 ha), 1935 (około 300 ha).

     

Nadleśnictwo Różanna w obecnych granicach powstało z dniem 1 stycznia 1975 r. z poprzednio istniejącego Nadleśnictwa Różanna (obecnie obręb Różanna) oraz Nadleśnictwa Stronno (obecnie obręb Stronno).

 

Źródło: Pl.Ul.